Sieć wyzwań dla procesu

Brak właściciela, przeładowany krokami nie wnoszącymi wartości dodanej, bez metryk, niespełniający oczekiwań odbiorcy … to tylko cztery wyzwania, które stoją przed procesami biznesowymi, spośród 11 wymienionych w artykule, na który ostatnio trafiłem – chodzi o artykuł „The 11 most common business process challenges and how to defeat them”, który polecam (skłania do refleksji). Wymieniłem te 4 wybrane, ponieważ o tych między innymi wielokrotnie pisałem na swoim blogu w różnym ujęciu:

• o właścicielu procesu i jego roli,
• o krokach istotnych dla procesu, jak i tych, które nie wnoszą wartości dla procesu (dla poszczególnych kroków można określić dla kogo są te kroki), czy można je pominąć czy może wartość, którą w noszą jest zauważalna,
• o metrykach, efektywności czy sprawności procesu,
• o niespełnionych oczekiwaniach.

Wszystkie wymienione (wyzwania, stąd (CXX) od ang. Challenge, oznaczenia wykorzystane na diagramie) we wskazanym artykule to (pozwalam sobie je przytoczyć w formie listy bo nie ja je wymyśliłem i zebrałem, zachowując oryginalne nazwy – w sprawie szczegółów odsyłam do wskazanego powyżej artykułu, gdzie każdy podpunkt jest dokładnie opisany; tłumaczenia dodane pomocniczo w nawiasach): „

• (C1) Business process not defined (proces nie jest zdefiniowany),
• (C2) Business process not owned (proces biznesowy bez właściciela),
• (C3) Purpose not understood (cel procesu nie jest zrozumiany),
• (C4) Business process not followed (nikt nie podąża za procesem),
• (C5) Customer not understood (Odbiorca/Klient nie jest poznany/nie zostały poznane jego potrzeby),
• (C6) Supplier not understood (Dostawca nie jest poznany/uczestnicy nie rozumieją jego potrzeb/nie znają go),
• (C7) Cumbersome to execute (Proces jest uciążliwy do wykonywania),
• (C8) Loaded with non-value added work (Przeładowany pracą, która nie wnosi wartości dodanej),
• (C9) Performance not measured (Proces nie jest pomierzony pod kątem wydajności),
• (C10)  Not linked to strategy (Nie połączony ze strategią),
• (C11) Don’t understand what business they are really in (Brak zrozumienia dla biznesu, w którym funkcjonuje)”.

Po zapoznaniu się z artykułem, zacząłem się zastanawiać czy nie można stworzyć między nimi diagramu powiązań, wykorzystując do tego myślenie systemowe. Moim zdaniem pewne elementy pociągają za sobą inne:

• Ciężko na przykład mówić o zmierzeniu procesu (C9), jeżeli nie wiemy gdzie są granice procesu, jakie kroki się na niego składają (C1).
• Z racji, że to właściciel powinien pilnować tego jak funkcjonuje proces, czy jest zrozumiały i jakie są zależności między dostawcą, procesem a jego odbiorcą – czyli podejście SIPOC. Gdy jego zabraknie (C2) to proces dzieje się w „swojej” formie (C7) lub nie jest wykorzystywany wcale (C4). Elementy te zostały zaznaczone na czerwono (gdy nikt nie dba o proces, nie mierzy go, nie weryfikuje, nie dostosowuje do branży, to pojawiają się kolejne problemy).

Na diagramie wskazałem więcej takich powiązań. Skutkiem „kumulacji” różnych braków (wyzwań) jest to, że proces może być uciążliwy (C7) dla uczestników lub szukają oni obejść, nie chcą stosować się do przyjętych reguł lub przestają podążać wg procesu (C4) – zaznaczone na szaro na diagramie.

Zaprezentowane zależności to przykład mający na celu zobrazowanie idei, o której myślałem i bardzo subiektywne spojrzenie z mojej strony. Zachęcam moich czytelników do komentarzy i sugestii.  

Myślenie systemowe, o którym wspominam powyżej, pozwala na zaprezentowanie wpływu pewnych elementów na siebie, oznaczając zarówno kierunek, jak i rodzaj wpływu (pozytywny/negatywny). W powyższym przykładzie mamy oznaczenie konsekwencji jednego wyzwania (choć w momencie gdy wystąpi można je nazwać zaniedbaniem/luką) na inne. Połączone potęgują wrażenie chaosu oraz powodują narastanie kosztów czy długu technologicznego.

Reklama

„Skutki” ochrony danych

Jeden z sobotnich poranków, sprawdzam prywatną pocztę i wśród wiadomości znajduję zatytułowaną w następujący sposób: „Komunikat ws. naruszenia ochrony danych osobowych” (więcej o takich komunikatach można znaleźć w sieci Internet) . W pierwszym momencie zrobiło mi się gorąco, bo tego się nie spodziewałem i może to być problem, w zależności od tego, który podmiot wysłał taką wiadomość (w domyśle jakimi danymi dysponował). Spojrzałem na nadawcę i trochę się uspokoiłem. Pierwsze pytanie, które sobie zadałem: „Kiedy korzystałem z tego serwisu?”. Na pewno dawno (po sprawdzeniu okazało się, że kilka lat temu), więc czytam już spokojnie całą wiadomość. Wiadomość można streścić w 5 punktach (więcej o takim zawiadomieniu można znaleźć na stronie UODO):

1. co się stało? czyli opis sytuacji;
2. co to może oznaczać? czyli konsekwencje. Przy tym punkcie postanowiłem, że sprawdzę jakie moje dane mają, zmienię hasło dostępu oraz wyślę prośbę o usunięcie konta.
3. co zrobili i co planują zrobić? To, co przeczytałem wzbudziło mój niepokój ale mnie nie zaskoczyło, bo te elementy znam już z artykułów związanych z RODO (o kilku kwestiach pisałem też na blogu).
4. co mogę zrobić po swojej stornie? Informacje odnosiły się bardziej do sugerowanych reakcji, gdy jednostka/osoba, która weszła w posiadanie moich danych, zaczęła je wykorzystywać. Utwierdziłem się w przekonaniu co do akcji, które chciałem podjąć. Dodatkowo zdecydowałem się na zarejestrowanie się w BIK, co wskazywał jeden z punktów.
5. dodatkowe informacje. Można powiedzieć, że przyjąłem do wiadomości.

Wykonałem akcje:

• [grupa A na diagramie:] sprawdziłem jakie dane podałem – na szczęście nie podałem PESEL, serii dowodu osobistego oraz innych specyficznych danych. Dane były bardzo ograniczone (uff!) i błędnie sformatowane ze względu na wprowadzone zmiany w systemie.
• [grupa A na diagramie:] zmieniłem hasło. Nigdy nie zaszkodzi.
• [grupa A na diagramie:] wysłałem prośbę o usunięcie konta w serwisie ze wszystkimi danymi powiązanymi (bo takiej opcji nie ma w samym serwisie) – nie jest mi potrzebny dostęp do tego serwisu i nie mam żadnych aktywnych usług/transakcji/opcji. Konto zostało usunięte.
• [grupa B na diagramie:] zapoznałem się z informacjami na stronie BIK, a następnie zarejestrowałem się w serwisie.

Powyższy diagram prezentuje wykonane ścieżki postępowania. Rozpoczyna się od zdarzenia inicjującego opartego o komunikat (message event). Następnie przybliża ścieżkę weryfikacji danych, zmiany hasła, prośby o usunięcie konta, a następnie rejestracji w BIK.    

Wskazany proces rejestracji w BIK (link znalazłem po przygotowaniu powyższego diagramu) jak widać ma dużo elementów mających na uwadze bezpieczeństwo danych oraz jednoznaczne potwierdzenie tożsamości. Samo potwierdzenie rejestracji jest wieloetapowe – trzeba zrobić przelew weryfikacyjny (na przykład korzystając z płatności online), dane przelewu muszą się zgadzać z wprowadzonymi danymi, trzeba wykonać kroki z wiadomości wysłanej na wskazany e-mail, po drodze dostajesz specjalny kod na wskazany numer telefonu i go podajesz podczas ustalania hasła, a potem trzeba zalogować się dodatkowo podając PESEL w formie maskowanej. Czułem, że podmiotowi zależy na ochronie moich danych przy równoczesnym zabezpieczeniu się przed nieuprawnionym dostępem do nich.

Po otrzymaniu takiej wiadomości, mamy jakieś opcje, aby upewnić się czy nasze dane nie zostały wykorzystane lub jak poznać, że zostały wykorzystane lub też co możemy zrobić, aby się ustrzec przed takim ryzykiem w przyszłości (wiadomość wskazywała takie opcje, można też znaleźć takie informacje w dedykowanych artykułach). Wiele zależy od rodzaju danych, które wpadły w niepowołane ręce. Im ich więcej lub/i bardziej detaliczne, to można powiedzieć, że ryzyko jakiś niechcianych zdarzeń, z perspektywy ich właściciela, rośnie.

Dobrze zawsze się zastanowić czy udostępniane dane (wprowadzane podczas rejestracji lub przy innej okazji) pasują do działań/operacji możliwych do wykonania w serwisie lub w danej funkcjonalności/procesie. Jeżeli na przykład w serwisie będzie tylko korzystać z publikacji wewnątrz serwisu, podawanie numeru PESEL czy dowodu osobistego nie wydaje się uzasadnione. Z kolei, gdy zamierzamy podejmować zobowiązania wymagające jednoznacznego potwierdzenia tożsamości, brak podania takich danych może uniemożliwić skorzystanie z takich usług online czy nawet stacjonarnie. O przykładzie nadmiarowych danych podczas zgłoszenia reklamacji pisałem w innym wpisie.